آیا می‌دانستید که انتخاب نوع کاغذ می‌تواند به اندازه انتخاب رنگ در طراحی، روی مخاطب تأثیرگذار باشد؟ شناخت انواع کاغذ و ویژگی‌های آن‌ها، کلید دستیابی به بهترین نتیجه در پروژه‌های شماست. انتخاب کاغذی که بتواند زیبایی تصاویر را به بهترین شکل ممکن به نمایش بگذارد، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. کاغذها با توجه به نوع فرآیند تولید، جنس، گرماژ و کاربرد، به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند و هر کدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. با شناخت مدل‌های مختلف کاغذ و کاربردهای آن‌ها می‌توانید انتخاب آگاهانه و هوشمندانه داشته باشید.
کاغذ چیست؟
کاغذ محصولی پرکاربرد و ساخته شده از خمیر چوب است که معمولاً از درختان مخروطی با چوب نرم مانند کاج تولید می‌شود. این درختان سریع رشد می‌کنند و همواره سبز می‌مانند. در مقابل، درختان برگ‌ریز دارای برگ‌هایی هستند که در پاییز و زمستان می‌ریزند. فرآیند تولید کاغذ از چوب کاملاً مکانیکی است و در ابتدا کنده‌های چوب مخلوط را با آب آسیاب کرده، سپس لیگنین موجود در آن را حذف می‌کنند.
پس از اتمام فرآیند، خمیر را روی سطحی مسطح قرار می‌دهند و با عبور دادن آن از خشک‌کن، آب اضافی جدا شده و به ورقه‌های کاغذ تبدیل می‌شود. کاغذ انواع مختلفی دارد که هر کدام به روش‌های مختلفی به تولید می‌رسند. همچنین، کاغذهای مختلف دارای کاربردهای متفاوتی هستند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع کاغذ
زمانی که قصد استفاده از کاغذ را دارید، شناخته و انتخاب بهترین آن می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. در صنعت چاپ کاغذ در انواع مختلف با کاربرد‌ها و مزایای مخصوص به خود مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از کاغذ متناسب با پروژه‌های خود، می‌توانید به بهترین نتیجه دست یابید. این کاغذها از نظر جنس، سایز، نوع فرآیند تولید، ترکیب و وزن متفاوت هستند. شما با انتخاب کاغذ مناسب با هدف خود و توجه به آن می‌توانید نتیجه‌ای بهتر و واضح‌تری را به دست آورید.
کاغذ تحریر
کاغذ تحریر یکی از انواع کاغذ در صنعت چاپ است که رایج‌ترین نوع کاغذ در میان مردم به شمار می‌رود. این نوع کاغذ به دو دسته اندود شده و اندود نشده تقسیم می‌شود. در ایران اغلب نوع اندود نشده کاربرد دارد زیرا می‌توان بدون نشت جوهر، دو طرف کاغذ را چاپ کرد. این ویژگی از مهم‌ترین عواملی است که خریداران به آن توجه می‌کنند.
ابعاد کاغذ تحریر معمولاً 100 در 70 سانتی‌متر و 60 در 90 سانتی‌متر بوده و در گرماژهای مختلف از 50 تا 120 به تولید می‌رسد. از کاغذ تحریر در صنعت چاپ و تحریر برای تولید سررسید، مجله، تقویم و محصولات دیگر استفاده می‌شود. همچنین، کاغذ تحریر را برای نوشتن با خودکار و مرکب مناسب می‌دانند؛ زیرا جوهر به پشت کاغذ نفوذ نمی‌کند.
کاغذ گلاسه
یکی از پرمصرف‌ترین کاغذها در صنعت چاپ، کاغذ گلاسه نام دارد که به دلیل وجود لعاب در یک یا دو روی آن، از توانایی نمایش رنگ‌ها به صورت شفاف و زیبا برخوردار است. از این کاغذ برای چاپ طرح‌های چندرنگ و تک‌رنگ استفاده می‌شود؛ چراکه با داشتن گرماژ بالا و سطح صاف و صیقلی، جلوه بصری و کیفیت بالایی را به کار می‌بخشد.
بنابراین، کاغذ گلاسه به عنوان یکی از بهترین انواع کاغذ برای فعالیت‌های چاپی مختلف شناخته می‌شود. از این کاغذ برای چاپ پوستر، کاتالوگ، بروشور، کارهای نفیس رنگی و مجلات استفاده می‌کنند. کاغذ گلاسه معمولاً با گرماژی بین 90 تا 300 درجه به بازار عرضه می‌گردد.
کاغذ فتوگلاسه
کاغذ فوتوگلاسه از انواع کاغذ با کیفیت بالا است که به دلیل روکش ژلاتینی خاص خود نرمی، صافی و براقیت بالایی دارد. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند کاغذ فوتوگلاسه در صنایع مختلفی از جمله صنعت عکاسی کاربرد فراوانی داشته باشد. کاغذ فوتوگلاسه همچنین در چاپ‌های لوکس و با کیفیت بالا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این نوع کاغذ بیشتر در زمینه‌های معماری، گرافیک، طراحی داخلی، دکوراسیون و چاپ‌های مرتبط با آثار هنری و کتاب‌های با ارزش استفاده می‌شود. در پروژه‌هایی که در رنگ‌بندی و کیفیت بالای چاپ نیازمند دقت زیادی هستند، از این نوع کاغذ بهره می‌برند؛ زیرا سطح یکنواخت و صاف آن اجازه می‌دهد جوهر به صورت یکنواخت جذب شده و کیفیت خروجی بالایی را فراهم کند.
کاغذ کرافت
کاغذ کرافت به دلیل فرآیند تولیدی خاص خود، دارای رنگی متمایل به قهوه‌ای است. این کاغذ به دلیل برخورداری از مقاومت نسبتاً بالا، عمدتاً برای بسته‌بندی و کارهای هنری و فانتزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فرآیند تولید کرافت از خمیر چوب و سولفات پالپ استفاده می‌شود که چوب‌های نرم را به یک کاغذ مقاوم و انعطاف‌پذیر تبدیل می‌کند.
این ویژگی‌ها باعث شده است که انواع کاغذ کرافت به طور گسترده در صنعت بسته‌بندی به‌خصوص برای محافظت از کارتن‌ها در هنگام حمل‌ونقل مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، از این کاغذ برای تولید کیف‌های کاغذی در ابعاد مختلف در فروشگاه‌های مواد غذایی، پوشاک، لوازم آرایشی و دیگر محصولات مورد نیاز استفاده می‌شود.
کاغذ کاهی
یکی از پرطرفدارترین انواع کاغذ در صنعت چاپ، کاغذ کاهی است که با استفاده از تفاله چوب به تولید می‌رسد و مقاومت بالایی نسبت به پارگی دارند. از کاغذهای کاهی برای طراحی تراکت، کارهای گرافیکی، چاپ روزنامه و… استفاده می‌شود. این کاغذها دارای الیاف نرمی هستند و اکثراً رنگی نخودی دارند. کاغذ کاهی از اولین و قدیمی‌ترین انواع کاغذ محسوب می‌شود که در بسته‌بندی‌های موادی مانند زعفران یا ادویه استفاده می‌شد.
کاغذ الوان
این نوع کاغذ مشابه کاغذ تحریر است، اما تفاوت‌هایی نیز دارند. اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها را رنگ‌بندی متنوع کاغذهای الوان می‌دانند. انواع کاغذ الوان معمولاً برای متمایز ساختن نسخه‌های دوم و سوم چاپ فاکتورها به کار می‌روند. استفاده از این کاغذهای رنگی برای چاپ تراکت‌های رنگی نیز بسیار پرکاربرد است. این نوع کاغذ با گرماژ 60 تا 80 در بازار عرضه می‌شود. رنگ‌های مختلف کاغذ الوان، آن را برای کاربردهای متنوعی مناسب ساخته و به تمایز و شناسایی آسان‌تر نسخه‌ها و مستندات کمک می‌کند.
کاغذ بازیافتی
کاغذ بازیافتی از انواع کاغذ دورریز تولید می‌شود و به‌جای دور انداختن این کاغذها، آن‌ها را مجدداً وارد چرخه مصرف می‌کنند. این فرآیند به کاهش تولید زباله کمک کرده و باعث حفظ محیط زیست می‌شود؛ زیرا استفاده از کاغذهای باطله نیاز به قطع درختان را کاهش می‌دهد. در هنگام تجزیه کاغذ، متان آزاد می‌گردد، اما با بازیافت آن، میزان کربن منتشر شده در هوا نیز کاهش می‌یابد.
یکی دیگر از مزایای کاغذهای بازیافتی، تولید آسان‌تر و ارزان‌تر آن‌ها نسبت به کاغذهای سفید است؛ چراکه فرآیند تولید آن‌ها ساده‌تر و با استفاده از دستگاه‌های کمتری انجام می‌شود. این کاغذها به دلیل برخورداری از هزینه کمتر و مزایای زیست محیطی، گزینه‌ای محبوب و مناسب برای استفاده‌های مختلف هستند.
کاغذ کاربن لس
کاغذ کپی بدون کربن که به آن کاغذ کاربن لس نیز گفته می‌شود، نوعی کاغذ روکش‌دار بوده که برای انتقال نوشته‌ها از صفحه بالا به صفحات زیرین طراحی شده است. این کاغذ در قسمت پشت صفحه بالایی جوهر یا رنگ میکرو کپسوله دارد و روی صفحات زیرین دارای پوشش سفالی است. هنگامی که فشار نوشتن روی صفحه اول اعمال می‌شود، کپسول‌های رنگی پاره شده و با خاک رس روی صفحات زیرین واکنش نشان می‌دهند که سبب انتقال دقیق متن به صفحات زیرین می‌گردد.
کاغذ کاربن لس دارای پوشش شیمیایی خاصی است که عملکردی مشابه کاربن دارد و کپی دقیقی از نوشته‌ها را به صفحه بعد منتقل می‌کند. از این نوع کاغذ معمولاً در فاکتورها و اسناد مشابه استفاده می‌شود.
سایز بندی انواع کاغذ
انواع کاغذ از نظر برش طبق استانداردهای مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. اکثر مردم احتمالاً بیشتر از کاغذهای A5 یا A4 استفاده می‌کنند. برای بسیاری از افراد نیز دو اندازه کاغذ A4 و نامه بسیار مهم و کاربردی هستند. علاوه بر این، یک‌سری اندازه‌های کاغذ وجود دارند که در زندگی روزمره ما نقش داشته و دانستن آن‌ها می‌تواند در زمان و هزینه در هنگام چاپ و کپی اسناد صرفه‌جویی کند. آگاهی از اندازه‌های مختلف کاغذ به شما کمک می‌کند تا انتخاب هوشمندانه‌تری داشته باشید و از انواع کاغذ به بهترین شکل ممکن بهره ببرید.
ابعاد کاغذ سری A
یکی از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین اندازه‌ها در راهنمای سایز کاغذ، سایز سری A است. نسبت طول به عرض در این سری برابر با 4142/1 بوده که به راحتی و با یک فرمول ساده می‌توان سایزهای مختلف آن را محاسبه کرد. برای محاسبه سایز انواع کاغذ سری A، کافیست ابعاد یکی از کاغذهای این سری را بدانید. در این حالت، عدد کوچکتر نمایانگر طول کاغذ بعدی خواهد بود و با نصف کردن عدد بزرگتر، به عرض آن دست می‌یابید.
توجه داشته باشید که اعشار آخر طول و عرض استاندارد هر کاغذ به نزدیک‌ترین عدد گرد می‌شود. این روش محاسبه به شما کمک می‌کند تا به راحتی اندازه‌های دقیق و استاندارد کاغذ سری A را به دست آورید و در انتخاب و استفاده از انواع کاغذ، به ویژه در پروژه‌ها و فعالیت‌های چاپی خود دقت بیشتری داشته باشید.
ابعاد کاغذ سری B
کاغذ سری B توسط استاندارد ISO 216 تعریف شده و از همان اصول اندازه‌گذاری سری A پیروی می‌کند، اما دارای ابعاد متفاوت است. این سری برای ارائه اندازه‌هایی که توسط سری A پوشش داده نمی‌شوند، ایجاد شده است. سری B اغلب برای برخی از کاربردهای خاص و متنوع در صنعت، طراحی شد. انواع کاغذ در سری B شامل سایزهای +B2 و B1XL که به عنوان +B1 نیز شناخته می‌شود، هستند.
این کاغذها بزرگتر از کاغذهای سری B هستند و توسط ISO 216 تعریف نشده‌اند. بلکه، به دلیل نیازهای موجود در صنعت طراحی شده‌اند. این اندازه‌های بزرگتر برای برخی از فعالیت‌های خاص در صنعت کاربرد دارند و به تامین نیازهای مختلف کمک می‌کنند.
سایز کاغذ سری C
این سری از انواع کاغذ برای ساخت پاکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اندازه پاکت‌های C با اشکال هندسی مختلف، کاغذهای سری A و B را در خود جای می‌دهد. به عنوان مثال، پاکتی که دارای سایز C4 است، کاغذهای A4 و B4 به راحتی در آن قرار می‌گیرند. این پاکت‌ها با توجه به سایز و ابعاد سری A و B تولید شده و اندازه‌ای بین هر دو را دارند. ابعاد این سری از کاغذهای پاکتی از C1 آغاز می‌گردد و تا C8 ادامه دارد. لازم است بدانید که هرچه عدد کنار حرف بزرگتر باشد، سایز پاکت کوچکتر می‌شود.
استاندارد آمریکایی و اروپایی سایز کاغذ
یک استاندارد بین‌المللی برای اندازه انواع کاغذ، ISO 216 نام دارد که در سراسر دنیا از آن استفاده می‌شود. A.B.C استانداردهای این مجموعه هستند که هر کدام برای کاربرد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. رایج‌ترین سایز استاندارد کاغذ در کشورهای آمریکایی و اروپایی را A4 می‌دانند که برای مکاتبات اداری و تجاری استفاده می‌شود. سایز A6 نیز برای ساخت کارت پستال، اندازه‌ای استاندارد بیان شده است.
دو استاندارد دیگر که شامل ISO 269 و 217 ISO هستند، منجر به تولید سری‌های کاغذی B و C می‌شوند. کاغذهای B به دلیل برخورداری از سایزی بزرگتر نسبت به سری A، برای موارد خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند و در انواع کاغذ سری C استاندارد بیان شده مربوط به ساخت پاکت‌ها است.
سخن پایانی
کاغذها از نظر جنس، گرماژ، فرآیند تولید و کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. کاغذ تحریر، رایج‌ترین نوع، برای نوشتن و چاپ مناسب است. کاغذ گلاسه و فتوگلاسه برای چاپ تصاویر باکیفیت به‌کار می‌روند و کاغذ کرافت به‌دلیل مقاومت بالا، در بسته‌بندی استفاده می‌شود. کاغذهای بازیافتی و کربن لس نیز برای اهداف محیط‌زیستی و انتقال نوشته‌ها کاربرد دارند. انتخاب سایز مناسب کاغذ، طبق استانداردهای A، B و C، در بهینه‌سازی زمان و هزینه مؤثر است. در جمع‌بندی می‌توان گفت شناخت انواع کاغذ، گامی مهم در انتخاب درست برای چاپ، بسته‌بندی، طراحی یا استفاده روزمره است. هر نوع کاغذ ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند بافت، گرماژ، رنگ، جذب مرکب و مقاومت دارد که باید بر اساس کاربرد مورد نظر انتخاب شود. با درک تفاوت‌های میان کاغذهای تحریر، گلاسه، مقوا، کرافت، کاغذهای هنری و صنعتی، می‌توانید تصمیمات حرفه‌ای‌تری بگیرید و کیفیت خروجی نهایی را بهبود ببخشید. بنابراین، آشنایی با مشخصات فنی کاغذ نه‌تنها برای طراحان و ناشران، بلکه برای هر کسب‌وکاری که با چاپ و تولیدات کاغذی سروکار دارد، امری ضروری است. رول سل ارائه دهنده انواع کاغذ برای هر کسب و کاری می‌باشد.